Paco Plaza (geb. 1973) is een Spaanse filmmaker die vooral bekend is om zijn werk in het horrorgenre, met name op het gebied van bovennatuurlijke en psychologische thrillers. Hij verwierf internationale faam door zijn samenwerking met regisseur Jaume Balagueró (geb. 1968) en hun baanbrekende found-footage horrorfilm “[REC]” (2007).

Die film, gedraaid in documentairestijl, volgt Angela Vidal, een jonge TV-reporter en gespeeld door de Spaanse actrice/presentatrice Manuela Velasco, en haar cameraman Pablo, wanneer ze een team van brandweerlieden volgen tijdens een routineuze nachtdienst in de brandweerkazerne van Barcelona, ​​en hen vergezellen tijdens een nachtelijke oproep naar een appartementsgebouw in de stad. Wat voor de reporter en haar cameraman begint als een eenvoudig verslag, ontaardt al snel in chaos wanneer zich een mysterieuze infectie onder de bewoners van het gebouw verspreidt en hen verandert in gewelddadige, zombie-achtige wezens.

“[REC]” (2007, trailer)

Het found-footage formaat voegt een rauwe intensiteit toe aan het verhaal en geeft de film een beklijvend en beangstigend gevoel, terwijl de gebeurtenissen zich in realtime afspelen voor de lens van Pablo’s camera. De beperkte setting van het appartementsgebouw versterkt de claustrofobische spanning, en het ontbreken van muziek benadrukt het realisme en de angst van elke scène. Wat “[REC]” onderscheidt van de meeste zombiefilms, is de mix van bovennatuurlijke horror. Naarmate de personages dieper in het gebouw binnendringen, ontdekken ze hints van demonische bezetenheid en een onderzoek door het Vaticaan, wat suggereert dat de infectie mogelijk meer is dan enkel een virus. De slotscène van de film, integraal opgenomen in night vision, is huiveringwekkend en iconisch in het horrorgenre.

“[REC]” valt op door zijn claustrofobische sfeer, het verhaal in realtime en het efficiënte gebruik van found footage (beeldmateriaal dat ‘gevonden’ is en mee in verhaal wordt opgenomen), wat het realisme en het gevoel van angst versterkt. De film werd destijds door critici geprezen en was een commerciële kaskraker; hij werd gemaakt voor amper $1.500.000 en bracht wereldwijd meer dan $32.000.000 op. “[REC]” werd een cultklassieker vanwege zijn rauwe filmstijl en de angstaanjagende weergave van de zombie-achtige uitbraak in het appartementsgebouw. In de V.S. volgde met “Quarantine” (2008) een remake, en er volgden meerdere sequels, waarbij Plaza co-regisseur was van “[REC]²” (2009) en later in zijn eentje “[REC]³: Génesis” (2012) draaide. Het vierde en laatste deel, “[REC]⁴: Apocalipsis” (2014), werd geregisseerd door zijn compaan Jaume Balagueró.

Plaza’s solowerk verstevigde zijn reputatie als meester van sfeervolle horror. Met “Verónica” uit 2017, geïnspireerd op een politierapport uit Madrid uit 1991 over de 18-jarige Estefania Gutiérrez Làzaro, verdiepte hij zich in demonische bezetenheid en kwetsbaarheid van tieners. Het verhaal volgt Verónica, een tienermeisje dat tijdens een zonsverduistering een Ouija-bord gebruikt om contact te leggen met haar overleden vader. Na de scéance maakt ze angstaanjagende bovennatuurlijke gebeurtenissen mee die haar en haar broers en zussen bedreigen. De film speelt zich af in een arbeiderswijk en verkent thema’s als adolescentie, rouw en het onbekende. Met een huiveringwekkende sfeer en een sterke vertolking van Sandra Escacena als Verónica, werd de film geprezen om zijn griezelige en psychologische spanning, emotionele diepgang en stijlvolle regie, en werd hij vergeleken met genreklassiekers zoals William Friedkins “The Exorcist” (1973). “Verónica” was een groot succes op Netflix, bereikte zo een wereldwijd publiek en kreeg de reputatie één van de engste films op het platform te zijn.

“Verónica” (2017, trailer)

Naast horror heeft Plaza ook andere thema’s belicht, zoals veroudering, geheugen en persoonlijk trauma, hoewel hij steeds wel terugkeert naar horror, en dan met een frisse en vaak sociaal bewuste aanpak. Zijn visuele vertelkunst combineert vaak rauw realisme met fantasie en pure nachtmerries, wat zijn films zowel herkenbaar als angstaanjagend maakt.

Hij wordt beschouwd als één van de belangrijkste stemmen in de hedendaagse Spaanse cinema door psychologische diepgang te koppelen aan huiveringwekkende horror. Zo heeft hij niet alleen de Spaanse horror nieuw leven ingeblazen, maar ook een nieuwe generatie filmmakers beïnvloed. Intussen blijft hij onafgebroken aan nieuwe projecten werken en zorgt hij ervoor dat het publiek gretig uitkijkt naar wat er komen gaat in zijn duister en meeslepend oeuvre.

In april jl. maand was hij eregast op de 43ste editie van het Brussels International Fantastic Film Festival, ook bekend als het BIFFF, waar dit gesprek afgenomen.

Ben je het ermee eens dat “[REC]” en “[REC]²” de grenzen van het horrorgenre hebben verlegd?

Voor mij is dat moeilijk om te zeggen. Ik denk dat het destijds belangrijke films waren, en in Spanje hebben ze veel mensen geholpen om hun carrière in genrefilms te beginnen. Dat is volgens mij het belangrijkste wat we kunnen bereiken: jongeren helpen die in onze voetsporen treden. Ik weet ook dat ze voor mij en [co-regisseur] Jaume Balagueró ons leven hebben veranderd, en ik denk niet dat we ooit nog een film zullen maken die een wereldwijd publiek zal bereiken. Die films waren schokkend en onverwacht—iets waar we heel dankbaar voor zijn.

Dat is voor jou de belangrijkste verdienste, dat “[REC]” en “[REC]²” deuren hebben geopend voor andere filmmakers?

Absoluut. We hebben een verantwoordelijkheid ten opzichte van jongeren, en we maken allemaal deel uit van deze traditie in de cinema—er waren mensen die ons beïnvloedden, zoals Jesús Franco of Alejandro Amenábar—en ik denk dat het heel belangrijk is om je daarvan bewust te zijn en in contact te blijven met jongeren die kunnen terugvallen op wat je zelf eerder hebt gedaan.

Hoe verklaar je het enorme succes van je films, met voorop dan “[REC]” en “[REC]²”?

Succes hangt niet alleen af ​​van de film die je maakt, maar ook van de tijd en de context. Er zijn films die om één ​​of andere mysterieuze reden lijken te werken wanneer je het nooit verwacht. “[REC]” is daar een voorbeeld van. Ik denk niet dat het mijn beste film was—of onze beste film. Ik denk dat Jaume betere films heeft gemaakt, en ik heb ook het gevoel dat ik films heb gemaakt die veel beter waren dan “[REC],” maar we zullen geen film meer maken die even belangrijk is. Hij rààkte iets; ik wist nooit wat het was, en je kan zoiets ook niet plannen. Het gebeurde gewoon. De film kwam ook uit op het juiste moment. Soms wordt succes niet bepaald door de film zelf; het kan van veel andere factoren afhangen.

Ik zag beide “[REC]”-films nog eens, en dan achter elkaar, tijdens de lockdown van de pandemie. Door de intense claustrofobie die de film behandelt, werd het heel echt. Je voelde des te meer hoe sterk die films waren.

Ja, toen vertelden veel mensen me dat ze in “[REC]” leefden, omdat de film er zo echt uitzag. Dat is misschien een deel van de impact geweest: het voelde allemaal echt aan, en op dat moment leek hij ietwat profetisch.

Dat je het zo realistisch maakt, geeft ook aan dat je veel empathie hebt voor je personages en het verhaal dat je vertelt.

Dat was heel belangrijk voor ons. Neem bijvoorbeeld het gebouw: er zijn zoveel soortgelijke gebouwen in Barcelona en overal in Spanje, maar het is belangrijk dat een film lokaal aanvoelt. Dat is de beste manier om een ​​wereldwijd publiek te bereiken, denk ik. De brandweerlieden en de inwoners maakten er een heel typisch Barcelona-gebouw van. En weet je, de bewoners waren een weerspiegeling van mijn buren, met het Chinese gezin, de kapper… het waren allemaal mensen die ik kende. Voor mij waren het niet enkel personages, het waren ook échte mensen. Ik denk dat het publiek ook het gevoel had dat ze echt waren.

Is dat jouw niche? Wil je dat het publiek zich gemakkelijk kan identificeren met je personages?

Dat zoeken we altijd in een film, denk ik. We moeten ons kunnen inleven in de personages die we in films zien. En dat heeft niets met horror te maken, maar wel met cinema. Wat mensen interesseert, zijn andere mensen; we zijn erg nieuwsgierig naar andere mensen. Hoe realistischer de personages zijn, des te aantrekkelijker ze zijn voor het publiek. En een echt personage kan voor mijn part evengoed een alien zijn, het kan een buitenaards wezen zijn; het gaat erom waarachtig en eerlijk te zijn. De personages moeten echt zijn en je moet je kunnen inleven in hun emoties. Je moet hun gedachten begrijpen.

Vanuit dat oogpunt zou je dan ook met een gans andere film aan de slag kunnen, en bijvoorbeeld een romantische komedie draaien?

Dat zou ik heel graag willen doen. Ik ben dol op romantische komedies. Maar het plezier dat je beleeft aan horrorfilms vind je nergens anders. Op de set zijn we net als spelende kinderen, met makeup, er wordt overal met bloed gegooid, en het is zó leuk om elke dag op zo’n set te staan ​​en iets mysterieus te doen. Het raakt het kind in ons allemaal.

“Coupez!” (2022, trailer)

Toen Michel Hazanavicius “Coupez!” [2022] maakte, over een filmploeg die een horrorfilm maakt maar op de set loopt alles vreselijk mis, dacht ik dat het ook wel iets voor jou kon zijn, een film maken over het maken van een film. Want uit jouw films blijkt heel duidelijk dat je van je werk houdt.

Ik ken die film; het was een remake van de Japanse film “Kamera o Tomeru na!” (2017, ook bekend als “One Cut of the Dead”). Die had ik gezien, niet de Franse film. Maar ik heb nu een project—ik weet niet of het gaat lukken—over de opnames van een goedkope Spaanse film uit 1972. Ik zou graag de sfeer van die tijd willen recreëren. Ik hoop dat het me lukt, maar het wordt zeker niet mijn volgende film; mijn producer en ik hebben het er wel altijd over. Het zou een horrorfilm worden, en tegelijkertijd een eerbetoon aan het horrorgenre.

Ben je nu, na al de films die tot dusver hebt gemaakt, ook rendabel?

Nee nee. Dat is iets voor Christopher Nolan en een paar andere regisseurs. Ik mag niet klagen; in Spanje zit ik goed, maar daar houdt het voor mij ook op. Een nieuwe film maken is altijd een uitdaging. Als ik een goedkope horrorfilm zou maken, zou dat best gemakkelijk zijn. Maar als ik een duurdere film in een ander genre wil maken, dat wordt lastig.

Je hebt ook een agent in Amerika. Wil je ginder graag aan de slag?

Als ik daar zou gaan werken, moet het wel een heel bijzonder project zijn. Ik word nu ouder en heb er eigenlijk niet zoveel zin meer in. Twintig jaar geleden was ik veel flexibeler en was het veel makkelijker om me te overtuigen. Maar nu ben ik niet meer dezelfde als toen, hé. Alles heeft zijn tijd, denk ik. Er komt een moment in je leven dat je andere dingen meer gaat waarderen dan de business of je werk. Nu wil ik bij mijn familie zijn. We hebben ons eigen huis, er is een gym in de buurt, ik hou van koken, ik hou van mijn dagelijkse routine. Als ik dat zou doorbreken, moet ik wel een heel goede reden hebben. Wanneer ze me iets aanbieden, zeg ik altijd tegen mijn agent, ‘In Spanje heb ik de controle over mijn werk, ze betalen me goed, ik werk met mijn vrienden en ik woon met mijn vrouw. Wat kun je daar tegenover stellen om de balans in evenwicht te houden?’ Dus als het een film is die ik écht zie zitten, zou ik naar Griekenland of de Verenigde Staten gaan, maar het moet wel een héél belangrijk project voor me zijn.

Ben je rijk geworden van “[REC]”? Moet je nog blijven werken om de rekeningen te kunnen betalen?

Ik moet nog steeds werken [lacht]. Ik denk dat de film mijn producers rijker heeft gemaakt. Maar, zoals ik al zei, “[REC]” heeft veel deuren geopend, zowel voor Jaume als voor mij. Dat was heel belangrijk voor ons. De film was belangrijk genoeg dat mensen de telefoon opnemen wanneer ik hen bel. Dat is al veel in deze business, denk ik. Je belt, en ze reageren. En misschien leidt het tot iets anders of iets nieuws. “[REC]” gaf ons die aandacht.

Brussels International Fantastic Film Festival
15 april 2025

FILMS

OT: LA PELÍCULA (2002) DIR Paco Plaza, Jaume Balagueró PROD Julio Fernández CAM Pablo Rosso ED David Gallart CAST Alejandro Parreño, David Bustamante, Manu Tenorio, David Bisbal, Chenoa, Geno Machado, Nuria Fergó, Gisela, Javian, Juan Camus

EL SEGUNDO NOMBRE (2002) DIR Paco Plaza SCR Paco Plaza, Fernando Marías (boek “Pact of the Fathers” [2001] van Ramsey Campbell) CAM Pablo Rosso ED José Ramón Lorenzo Picado MUS Mikel Salas CAST Erica Prior, Trae Houlihan, Denis Rafter, Craig Stevenson, John O’Toole, Frank O’Sullivan, Toby Harper

ROMASANTA (2004) DIR Paco Plaza SCR Elena Serra, Alberto Marini (verhaal van Alfredo Conde) CAM Javier Salmones ED David Gallart MUS Mikel Salas CAST Julian Sands, Elsa Pataky, John Sharian, Gary Piquer, David Gant, Maru Valvivielso, Luna McGill, Carlos Reig-Plaza

[REC] (2007) DIR Paco Plaza, Jaume Balagueró SCR Paco Plaza, Jaume Balagueró, Luiso Berdejo CAM Pablo Rosso ED David Gallart CAST Manuela Velasco, Ferran Terraza, Jorge-Yamam Serrano, Pablo Rosso, David Vert, Vicente Gil, Martha Carbonell, Carlos Vicente

[REC]² (2009) DIR Paco Plaza, Jaume Balagueró PROD Julio Fernández SCR Paco Plaza, Jaume Balagueró, Manu Díaz CAM Pablo Rosso ED Xavi Gimenez CAST Manuela Velasco, Jonathan Mellor, Oscar Sànchez Zafra, Ariel Casas, Alejandro Casaseca, Pablo Rosso, Claudia Silva

[REC]³: GÉNESIS (2012) DIR Paco Plaza PROD Julio Fernández SCR Paco Plaza, Luiso Berdejo (verhaal van Paco Plaza, David Gallart, Luiso Berdejo) CAM Pablo Rosso ED David Gallart MUS Mikel Salas CAST Leticia Dolera, Diego martin, Ismael Martinez, Àlex Monner, Emilio Mencheta

VERÓNICA (2017) DIR Paco Plaza PROD Enrique López Lavigne SCR Paco Plaza, Fernando Navarro CAM Pablo Rosso ED Martí Roca MUS Eugenio Mira CAST Sandra Escacena, Bruno González, Claudia Placer, Iván Chavero, Ana Torrent, Consuelo Trujillo, Ánegal Fabián, Carla Campra

LA ABUELA (2021) DIR Paco Plaza PROD Enrique López Lavigne SCR Carlos Vermut CAM Daniel Fernández Abelló ED David Gallart MUS Fatima Al Qadiri CAST Almudena Amor, Vera Valdez, Karina Kolokolchykova, Marina Gutiérrez, Berta Sánchez, Alba Bonnin, Gabriela Calonfirescu

MUGARITZ. SIN PAN NI POSTRE (2024) DIR Paco Plaza PROD Pablo Isla SCR Paco Plaza, Mapa Pastor CAM Adrián Hernández ED Mapa Pastor MUS Mikel Salas CAST Andoni Luis Aduriz

TV FILMS

PELÍCULAS PARA NO DORMIR: CUENTO DE NAVIDAD, a.k.a. FILMS TO KEEP YOU STAY OUT HORRORS: A FOUR CHRISTMASES (20) DIR Paco Plaza PROD Julio Fernández SCR Luiso Berdejo CAM Javier Salmones ED David Gallart MUS Mikel Salas CAST Maru Valdivielso, Christian Casas, Roger Babià, Pau Poch, Daniel Casadellà, Ivana Baquero, Elsa Pataky

QUIEN A HIERRO MATA, a.k.a. AN EYE FOR AN EYE and EYE FOR AN EYE (2019) DIR Paco Plaza PROD Mercedes Gamero, Mikel Lejarza, Emma Lustres, Borja Pena SCR Juan Galiñanes, Jorge Guerricaechevarría CAM Pablo Rosso ED David Gallart MUS Maika Makovski CAST Luis Tosar, Xan Cejudo, Ismael Martínez, Enric Auquer, María Vázquez, Daniel Currás, Rebecca Montero